Columns Cees

Dominee Gremdaat, alias Margreet Dolman, alias Bert uit Sesamstraat, zijn allemaal het alter ego van Paul Haenen. Gremdaat begon zijn korte toespraken altijd met de zin: “Kent u die uitdrukking” en dan volgde het onderwerp. “Kent u die uitdrukking…. vakantie?” Ja, want heel Nederland is nu met vakantie, althans alle scholen. Eerst ging regio midden Nederland op 9 juli met vakantie, vervolgens op 16 juli regio noord en tenslotte zijn wij, regio zuid, sinds vandaag, 24 juli, vrij. Dit gaat over de 1^e betekenis uit de definitie van vakantie in de dikke Van Dale en die luidt: periode waarin geen lessen worden gegeven: de grote vakantie; zomervakantie, herfstvakantie, kerstvakantie, krokusvakantie, carnavalsvakantie, paasvakantie, tulpvakantie, pinkstervakantie. Maar ja, al die schoolkinderen kunnen natuurlijk niet alleen op vakantie, ouders moeten mee en dat zijn over het algemeen de werkenden en dat is gelijk de tweede definitie van mijnheer van Dale: jaarlijks toegekende vrije tijd voor werkenden. Gaan de werkenden en degenen die geen les meer hebben op reis naar en verblijf elders voor zijn plezier is de derde definitie vakantie of preciezer op vakantie gaan. Ook een mooie betekenis voor vakantie vind je op Wikipedia: vakantie is een meerdaagse periode waarin een persoon zijn gewoonlijke dagelijkse activiteiten staakt; hij of zij gaat tijdelijk niet naar school, studie, of werk.

Met deze laatste definitie kan ik beter leven, want blijf je thuis, laat je de boel de boel, gaat lekker lezen of dingen doet die je anders misschien niet zou doen en waar dan tijd voor is, is ook vakantie. In de 3^e definitie uit de Van Dale spreekt iets van als je niet naar een bestemming in het binnen- of buitenland gaat is het geen vakantie. Onzin natuurlijk. Niet naar school of het werk te hoeven, ofwel vrij zijn van verplichtingen, is het belangrijkste. Sinds ongeveer 1960 maakte het fenomeen vakantie een stormachtige groei door. Gaandeweg is vakantie gekoppeld aan het maken van een reis of bezoeken van een bepaalde bestemming: men gaat op vakantie.

 Met vakantie gaan heeft iets heel raars, tenminste als je het op de keper beschouwt. Hebben we het net een jaar heel druk gehad op school of konden we de zaken op het werk nog maar net op tijd afronden en daar is de vakantie. Stappen we vervolgens massaal in de auto, met of zonder sleurhut, om af te reizen naar een ver buitenland. Anderen gaan op Schiphol in de rij staan, en dat is dit jaar heel stressvol, en vliegen we, als je de vlucht tenminste haalt, naar een exotisch oord. En dan maar hopen dat je koffers de vlucht ook op tijd hebben gehaald. Dit gaat natuurlijk over de zomervakantie, maar tegenwoordig doen vele Nederlanders dat in de winter nog eens dunnetjes over door massaal op de lange latten te stappen of met een snowboard de besneeuwde bergen af te roetsjen.

Even terug naar mijn jeugd en de vakantie. Wij hadden thuis jaren 50/60 nog geen auto en vliegen was in die tijd alleen voor zakenreizen. We gingen af en toe wel een dagje Schiphol doen om naar vliegtuigen te kijken en dat was in die tijd fascinerend. Onze vakanties brachten we door in een huisje in het Grote Bos in Driebergen of een park in Putten. Mijn vader ging met de oudste drie kinderen op de fietst daarnaartoe. Mijn moeder, broer, ik en de bagage werden door een kennis gebracht, die een Volkswagen busje had van de zaak. Dat was elk jaar een feest en heel gezellig met z’n allen. Kan me ook nog herinneren dat we met de vrachtwagen van de firma Krantz in Leiden hele gezinnen, met bagage en fietsen naar Stroe brachten. De families zaten dan met z’n allen tussen de bagage in de laadbak. Gezellig natuurlijk, maar wel illegaal.

Volgens Nijmeegse onderzoekers neemt het niveau van gezondheid en welbevinden toe tijdens een vakantie. Het grootste effect werd aangetroffen op de 8^e dag van de vakantie. Als de persoon weer gaat werken is de situatie in de eerste werkweek alweer op het oude niveau. Burn-outklachten blijken echter ca. drie weken na de vakantie verminderd te zijn, hoewel van korte duur. Maar geen vakantie houden gedurende langere tijd heeft een negatief effect en die mensen zijn vaker ziek en overlijden vaker vroegtijdig. Vakantie is in mijn optiek en die van de wetenschappers dus heel goed voor de gezondheid, maar als je met stress begint op het vliegveld of in de file op de autosnelwegen lijkt me dat minder gezond en zal het effect van een vakantie minder zijn.

Heerlijk als je met pensioen bent en ‘altijd’ vakantie hebt en geen stress.

Zou Poetin wel eens op vakantie gaan? Misschien een mooi moment om een pauze in te lassen in de oorlog in Oekraïne. Vladimir ga eens op reis naar Oekraïne om te kijken wat je daar allemaal voor verwoestingen hebt aangericht. Als je daar toch bent, gelijk maar vredesonderhandelingen starten met Zelensky.

Dominee Gremdaat eindigt altijd met: “Ik wens u een fijne voortzetting en ….”. Ik voeg daaraan toe: “Maak er een ontspannen vakantieweek van!”