Knopen tellen

699.998, 699.999, 700.000.  Dat is de laatste stand van knopen die leerlingen aan De Nieuwe Veste in Hardenberg de afgelopen maanden hebben verzameld.

Jeroen Krabbé, ja die, staat aan de basis van deze inzamelactie van knopen, naar nu bekend mocht worden gemaakt. Krabbé had in Australië (Melbourne, The Bialik Button Project – 2017) een vergelijkbaar kunstwerk gezien met knopen, waarin elke knoop stond voor een vermoord kind (Joods, Roma of Sinti) uit Europa in de Holocaust. En dat kunstwerk ontroerde hem en inspireerde hem om dit kunstwerk ook te maken voor zijn tentoonstelling als gastconservator in Herinneringskamp Westerbork in juli en augustus 2023. Deze knopen uit Australië naar Nederland halen was niet mogelijk. Zo ontstond het idee om die anderhalf miljoen knopen in Nederland in te zamelen. Krabbé wil die knopen op een muur bevestigen, een muur waar je niet om heen kunt als je het kamp Westerbork bezoekt.

Op 27 januari stond de wereld stil bij de moord op zes miljoen Joden tijdens de Holocaust. Ongeveer 1,5 miljoen van hen waren kinderen. Vanuit kamp Westerbork werden tienduizenden kinderen en jongeren gedeporteerd. Zij werden vrijwel altijd direct na aankomst in kampen zoals Auschwitz, Sobibor en Mauthausen vermoord. Eén knoop voor ieder kind dat de Holocaust niet heeft overleefd.

Afgelopen week kwam het project in de publiciteit met aandacht van kranten en televisieploegen en kwamen Jeroen Krabbé, de scholieren Jorn Wiersma en Ruben van den Akker uit de 4^e klas en hun geschiedenisleraar Barbara Dijke op televisie bij het programma Khalid en Sophie. Tot verassing van Krabbé was de verzameling in de afgelopen week meer dan verdubbeld (van 320 naar 700 duizend), dus nog zo’n slag en ze zitten op de 1,5 miljoen knopen. Dat zijn ruim 8 volle regentonnen en die wegen bij elkaar misschien wel meer dan 1000 kilo. Ter plekke in de uitzending knipte Olcay Gulsen de knopen van haar pak en zo stond de teller op 700.002. Supertrots is juf Dijke op Jorn en Ruben die namens hun school en de actie het woord goed voerden en helder konden uitleggen waarom deze actie belangrijk is. PostNL en andere bezorgdiensten zullen het de komende tijd wel druk krijgen in Hardenberg met al die pakjes en enveloppen vol knopen. Op De Nieuwe Veste is er, via Juf Dijke, sowieso veel aandacht voor de Holocaust en gaat ze jaarlijks met de kinderen naar Westerbork en dat is een goed ding. In de media hoor je de laatste tijd wel andere geluiden waarin steeds meer jongeren de Holocaust betwijfelen of zelfs ontkennen. Een actie al deze helpt dat tij misschien en terecht te keren.

“Het is bemoedigend dat er kinderen zijn die wél weten waar dit over gaat. Hier zijn kinderen die het begrijpen en dat is fantastisch. Kinderen zamelen in om het verhaal van hun leeftijdsgenoten te kunnen vertellen, daarom is dit het mooiste monument”, aldus Jeroen Krabbé.  

Zou Poetin al zijn knopen hebben geteld of denkt hij meer in soldaten? Laten we hopen dat, nu Rusland al bijna een jaar oorlog voert in Oekraïne, het in de toekomst niet nodig is opnieuw een knopenmonument te maken voor alle omgekomen Oekraïners. In Den Haag komt een nieuw justitieel onderzoekscentrum dat zich gaat richten op de Oekraïne-oorlog. Dat zal Vladimir niet leuk vinden.  

Maak er een knopenloze week van!